Hoe mensen gaan vliegen als je ze verantwoordelijkheid geeft

Ieder mens heeft talenten, maar die worden niet altijd herkend of onderkend. Dat is doodzonde. Zoek uit wat jouw collega’s kunnen, maak ze verantwoordelijk en ze accelereren. Ze komen in een flow en laten ook anderen vliegen.

Hou toch op met: ik heb alleen maar havo

“Hou nou toch eens op met dat eeuwige: ik heb alleen maar havo!” Dat kreeg ik een jaar of vijftien geleden terug van het thuisfront. Voortdurend maakte ik mijzelf kleiner dan ik was. Terwijl ik best wat in mijn mars heb. Vanaf mijn vijftiende – toen ik basketbaltrainer werd – enthousiasmeer en motiveer ik ‘spelers’ en teams. Het bracht mij tot assistent-coach in de eredivisie van het basketbal. Niet vanwege een uitzonderlijk groot tactisch basketbal-brein, maar vanwege het vermogen om mensen te leren het maximale uit hun talent te halen, ze beter te laten samenwerken en teamgeest te kweken.

Tot bloei komen

Het is heerlijk om die dingen te doen waar je echt goed in bent. Je krijgt vleugels, gaat vliegen. Ik weet nog goed hoe dit voelde bij de incasso-organisatie waar ik werkte. Daar durfde ik een rol als leidinggevende te pakken. Toen de prestaties van én de samenwerking in mijn team zich sterk verbeterden, raakte ik in een flow. Het verzoek kwam om meer teams te gaan leiden en minder goed presterende medewerkers op te nemen. Collega’s vertelden mij dat het best bijzonder is wat ik met mensen kan. Zo kwam het dat ik mijn talent verder ontwikkelde en een studie onderwijskunde aan de universiteit startte. In dienst van iPM Partners werk ik nu met teams bij diverse organisaties in onderwijs en bedrijfsleven.

Grijze muizen

Heel leuk is dat ik ook anderen kan laten vliegen. Dat begint bij mensen nadrukkelijk verantwoordelijk maken voor taken die bij hun talenten passen. Als dat niet gebeurt, kweek je grijze muizen. Bepaalde medewerkers stemmen alles af en steken nooit hun hoofd boven het maaiveld. Zoals een medewerkster bij een van mijn klanten bij iPM. Zij werd overal bij betrokken, maar ze kreeg geen vertrouwen, mandaat of beslissingsbevoegdheid. Dat lag overigens niet alleen aan de organisatie maar ook aan haar voorkomen en meegaande gedrag; ze keek op tegen de hiërarchie. Haar baas zag daardoor niet wat ze allemaal in huis had. Terwijl deze dame uitjes voor vriendinnen organiseerde, drie kinderen opvoedde, een vraagbaak in de organisatie was, uit eigen beweging een opleiding voor scrummaster volgde en naar allerlei congressen ging. Ik stelde haar baas voor om haar teamcoach te maken. Nadat ze die verantwoordelijkheid kreeg, kwam ze in een flow en liet anderen vliegen. Ze is nu een spil in de verandering die de organisatie doormaakt.

Reageerbuisjes wassen

Talent laten vliegen gaat niet vanzelf. Het vraagt om oprechte aandacht en tijd. Uitzoeken waar die talenten liggen is vaak een kwestie van uitproberen. Ook dat heb ik in de praktijk ervaren. Een collega van het incassobedrijf waar ik als leidinggevende werkte, behandelde incassodossiers. Ze kreeg een zwaar auto-ongeluk waarna het haar maar niet lukte om te re-integreren. Het dreigde uitzichtloos te worden. Want ze was door iedereen opgegeven inclusief zichzelf. Het was zelfs zover dat het UWV vervangend werk adviseerde: reageerbuisjes wassen. Ik vond dat ver onder haar niveau. Wij zijn toen samen gaan onderzoeken wat ze wel kon. Dat ging niet meteen goed. De eerste taak die we hadden bedacht, bleek haar niet te liggen, maar we gaven het niet op. Uiteindelijk bleek ze een kei in het analyseren van kansen die dossiers bieden. Doordat ze in een flow raakte ontwikkelde haar werkweek zich van twee uur per week naar fulltime. Ze is nu projectleider. Ook zij laat nu anderen vliegen.

Tim Krul

Laten we eens wat vaker mensen de kans geven om verantwoordelijkheid te nemen. Dat doen we nu nog te weinig. Terwijl het heel goed kan uitpakken als je als leider het voortouw neemt. Zoals voetbalcoach Louis van Gaal van het Nederlands elftal deed tijdens het WK in Brazilië. Hij verving in de kwartfinale tegen Costa Rica bij de strafschoppenreeks keeper Jasper Cillessen door het onbekende ‘penaltykiller-talent’ Tim Krul. En met succes, Krul vloog. Waarom durft bijna niemand in de positie van Van Gaal dit te doen? Waarom kiezen we vaak voor de bekende weg en gaan we uit van hoe het altijd is geweest? Waarom denken we niet wat vaker: welk talent kan ik nu op dit moment inzetten?

Mensen zijn veel meer dan alleen een reservekeeper of een havo-klant.