Hoe wordt u een speedboot?

Traditionele organisaties moeten zich grote zorgen maken. Althans, als je de vele verhalen over disruptieve bedrijven zoals Amazon en Spotify mag geloven. Met een nieuw businessmodel, een minimum aan medewerkers en slim internet geven ze traditionele spelers in hun sectoren het nakijken. V&D en Free Record Shop kunnen erover meepraten.

Uitgekiende strategie

Hoewel het risico van disruptieve bedrijven zwaar wordt aangezet, vormen ze zeker een bedreiging voor bedrijven die vasthouden aan oude bedrijfsmodellen. In het boek Olietankers en speedboten laat Menno Lanting zien dat in het industriële tijdperk gewortelde bedrijven – olietankers – er slecht in slagen zich te vernieuwen. Terwijl er aan de andere kant nieuwe bedrijven ontstaan – speedboten – die veel wendbaarder zijn.

De vraag is natuurlijk waarom olietankers niet slagvaardig zijn. Ze hebben immers toegang tot dezelfde mensen, dezelfde technologie en dezelfde kennisbronnen. Vaak hebben ze bovendien meer middelen dan de nieuwe tegenstrevers. Je zou verwachten dat ze met een uitgekiende strategie goed tegenspel kunnen bieden. Toch lukt dat blijkbaar onvoldoende.

Organogram leidend

Een belangrijke verklaring voor het minder succesvol zijn van olietankers ligt in de wijze waarop ze worden bestuurd. Het organogram is daarbij vaak leidend. Inkoop, verkoop en andere afdelingen zijn in de loop der tijd op zich zelf staande eilanden geworden. Bij deze bedrijven is de KPI-structuur een-op-een gekoppeld aan het organogram. Dat leidt ertoe dat iedere afdeling voor het eigen afdelingsbelang gaat. Ook stimuleren de KPI’s van deze bedrijven vooral prestatiedrang op korte termijn, zoals snel meer omzet. Zulke KPI’s druisen in tegen het belang van de klanten.

Tekortschietende samenwerking

De gebrekkige opzet van de KPI-structuur heeft nog een ander groot nadelig effect. Het leidt tot een tekortschietende samenwerking tussen de afdelingen. Niet alleen klanten hebben daar last van, maar ook het bedrijf zelf. Veel tijd gaat verloren aan het herstellen van de fouten die het gevolg zijn van de tekortschietende samenwerking. De aandacht gaat dan naar het werk wat vandaag af moet; de waan van de dag regeert. Er is nauwelijks tijd voor creativiteit of vernieuwing. Deze interne focus is in mijn ogen een belangrijke reden waarom olietankers het afleggen tegen speedboten.

Abracadabra

Natuurlijk is uw bedrijf niet die logge olietanker zoals ik die nu heb beschreven. Toch zou u wellicht wel wat meer willen lijken op een speedboot: snel, wendbaar, slank en innovatief. Ik geloof dat dit kan. Het recept daarvoor is: proces-KPI’s op klantketens zetten en een goede prestatiedialoog inrichten met uw medewerkers.

Dat klinkt wellicht als abracadabra, maar het idee is dat u KPI’s krijgt die samenwerking bevorderen en waarvan medewerkers kunnen leren. Zo is het mogelijk om betrokkenheid te vergroten, medewerkers meer eigen verantwoordelijkheid te geven en talent beter te benutten. U heeft minder management nodig en de samenwerking verbetert. Dat geeft rust en extra tijd voor innovatie. Zodat uw bedrijf veel wendbaarder wordt. Net als een speedboot.

Hoe dit precies werkt? Dat leg ik uit in mijn boek KPI’s die wél werken.

Peter Geelen

Alvast meer weten? Bel mij gerust en ik licht een tip van de sluier op.